In 1992 werd Louis van Dam vermoord, een zaak die tot op de dag van vandaag onopgelost bleef. Nu, ruim 31 jaar later, heeft de politie het onderzoek heropend. Dat klinkt als goed nieuws, maar het roept eerlijk gezegd ook vragen op.
Een tip uit 2020?
De politie heeft aangegeven dat de heropening van de zaak te danken is aan een tip die binnenkwam via het Team Bijzondere Getuigen, nadat de zaak van Louis van Dam in de coldcasekalender van de politie werd gepubliceerd. In de kalender stond de zaak centraal in week 5 van het jaar 2020, wat betekent dat de tip mogelijk al bijna vijf(!) jaar geleden ontvangen is. Over iets langer dan een maand is het immers 5 januari 2025. Maar waarom wordt het onderzoek dan nu pas heropend? - Het kan natuurlijk zo zijn dat er nieuwe technologieën of inzichten zijn die de tip nu pas bruikbaar maken. Maar het feit dat een belangrijke aanwijzing waarschijnlijk zolang stil bleef liggen, is opvallend. Dit roept bij Stichting Coldcasezaken kritische vragen op over hoe tips in coldcases worden verwerkt en beoordeeld.
Een bredere zorg
Ook wij bij Stichting Coldcasezaken hebben vergelijkbare ervaringen. Gedurende de jaren van ons bestaan hebben we honderden tips doorgestuurd naar de politie en coldcaseteams. Een redelijk percentage van deze tips bevatten naar onze mening concrete informatie die van grote waarde kunnen zijn. Toch hebben we tot nu toe maar bij een handvol zaken gezien dat er echt doorbraken zijn – en geen daarvan was gebaseerd op onze tips.
Mogelijk worden sommige onderzoeken in stilte heropend, zonder dat wij of anderen daarvan op de hoogte zijn. Wat we echter niet kunnen begrijpen, is waarom veel tips – zelfs die met gedetailleerde informatie – vaak weinig zichtbaar effect lijken te hebben. Als je dan bedenkt dat een belangrijke aanwijzing in de zaak van Louis van Dam mogelijk vijf jaar lang in een lade heeft gelegen, verklaart dat misschien een hoop. En als deze tip inderdaad al bijna vijf jaar onopgemerkt is gebleven, is dat eigenlijk ronduit schandalig – niet alleen voor de nabestaanden van Louis van Dam, maar ook voor de families die wanhopig wachten op antwoorden. Families waarin ook potentiële doorbraken onterecht in de kast kunnen liggen. Elke dag die voorbijgaat zonder actie is voor hen een eeuwigheid.
Een kritisch blik op het Nederlandse systeem
Wat hier ook meespeelt, is hoe het Nederlandse systeem van coldcaseonderzoek is georganiseerd. Nederland heeft tien regionale coldcaseteams, waarvan sommige -het moet gezegd worden- ronduit slecht presteren. Er zijn teams die duidelijk zichtbare resultaten boeken, wat juist het contrast benadrukt met de teams waar het werk op een lager pitje lijkt te staan. Veel van de Nederlandse coldcaseteams bestaan uit vrijwilligers of rechercheurs die tegen hun pensioen aanzitten en parttime op de afdeling werken. Hoewel deze mensen ongetwijfeld gemotiveerd zijn, roept dat vragen op over de professionaliteit en consistentie van het onderzoek. Dit soort opzet lijkt in onze ogen niet te werken.
In andere landen, zoals Frankrijk, zien we een andere aanpak. Daar is bijvoorbeeld het OCRVP actief, een centraal landelijk team dat zich specialiseert in het oplossen van oude zaken. Dit soort nationale teams beschikken over meer middelen, expertise en focus om structureel en effectief te werk te gaan. Wij geloven dat Nederland veel baat zou hebben bij een vergelijkbaar model. Een landelijk coldcaseteam, met fulltime gespecialiseerde rechercheurs, zou kunnen zorgen voor meer focus, betere coördinatie en sneller opgevolgde tips. Misschien kan het kabinet hier eens serieus over nadenken!
Misschien is de tip die leidde tot de heropening van het onderzoek naar de moord op Louis van Dam pas recent binnengekomen. Maar hoe kan dat, vragen wij ons af? Zoals eerder vermeld, werd de betreffende coldcasekalender al in 2020 uitgebracht, met zijn zaak op de pagina van week 5. Dit roept de indruk op dat de informatie mogelijk jarenlang heeft liggen verstoffen bij de politie. Als dat inderdaad het geval is, verdient dat bijzonder kritische aandacht. Stichting Coldcasezaken aarzelt dan ook niet om dit onder de loep te nemen.
De waarde van snelle opvolging
Elke coldcase verdient tijdige en grondige aandacht. Een vertraging van vijf jaar kan niet alleen betekenen dat sporen vervagen en getuigen minder betrouwbaar worden of zelfs overlijden, maar ook dat daders hun straf ontlopen, doordat ze misschien niet meer leven tegen de tijd dat de zaak weer opgepakt wordt.
Hoe sneller informatie wordt onderzocht, hoe groter de kans op een doorbraak. De heropening van het onderzoek naar de moord op Louis van Dam laat zien dat tips via het Team Bijzondere Getuigen cruciaal kunnen zijn. Tegelijkertijd benadrukt het ook dat er winst te behalen valt in hoe die tips worden verwerkt en opgevolgd. Voor nabestaanden, voor betrokkenen, en al helemaal voor rechtvaardigheid.
Reactie plaatsen
Reacties
Wat een goed stuk! Het zou inderdaad schandalig zijn als de tip 5 jaar lang is blijven liggen. Hopelijk draagt deze blog bij aan meer aandacht voor en een andere aanpak van cold cases.
Moedig dat je het durft aan te kaarten. Bureaucratie heet dat, iedereen vooral met zijn eigen baan en inkomen bezig. Nederland nog heel geavanceerd denk ik.
De overtuiging bij mij bestaat dat dit schrijven maar een topje van de ijsberg beslaat helaas!
Goed dat je dit verwoord!