De cold case van Hinke IJsselstein van der Velde - Leeuwarden - 21-07-1970

Over Hinke van der Velde
Hinke werd op 23 september 1894 geboren in IJlst, een klein stadje in Friesland, en trouwde in september 1945 op late leeftijd met meneer IJselstein. Het echtpaar woonde in een ruim herenhuis in Siegerswoude, totdat de man des huizes in 1958 overleed. Rond het jaar 1964 verhuisde Hinke naar Leeuwarden waarna ze vier jaar voor de moord in het huis aan de Gysbert Japicxstraat kwam te wonen. Hoewel ze ook in Siegersoude al veel spullen om zich heen verzamelde, deed ze er nog een schepje bovenop in haar nieuwe woning. Deze stond binnen de kortste keren zo vol met spullen, o.a. met kachels, naaimachines en zakken kleding, dat de inmiddels bejaarde vrouw niet eens meer met de trap naar de bovenverdieping kon komen. Ze leefde in de twee kamers op de benedenverdieping. De woning van mevrouw van der Velde was niet aangesloten op elektriciteit, water of het riool, en haar dagelijkse behoeften deed ze dan ook in haar achtertuin, of die van haar buren.

Ondanks dat ze in primitieve omstandigheden leefde was ze zeer gefortuneerd. Ze bezat diverse huizen en boerderijen die ze voor veel te hoge prijzen verhuurde aan mensen. Om die reden had ze vaak moeilijkheden met haar huurders, iets waar Hinke zich vaak over beklaagde. Ze schreef talloze boze brieven naar allerlei instanties zoals de politie, gemeente en zelfs de koningin. Naar eigen zeggen was ze van adel, en droeg ze de titel Barones (dit was echter niet waar). Veel mensen wisten van haar rijkdom af, omdat ze het niet onder stoelen of banken schoof. Ze liet vaak doorschemeren dat ze veel geld had, maar dit niet in huis bewaarde uit angst voor een overval. Buurbewoners vonden het een uiterst merkwaardige mevrouw.

Politieonderzoek
Terwijl een patholoog anatoom zich bukte over de doodsoorzaak van mevrouw Van der Velde, richtte het tienkoppige recherche-team haar onderzoek allereerst op de woning aan de Gysbert Japicxstraat. Er werden geen inbraaksporen gevonden, en hoewel er een lade van een dressoir open stond, was het onmogelijk om vast te stellen of er iets uit de woning gestolen was. Volgens de politie kon je een huifkar vol met spullen meenemen zonder dat het iemand zou zijn opgevallen, zoveel troep lag er in huis. 

De autopsie op het lichaam van Hinke concludeerde dat mevrouw rond 21:45 - 22:15 uur moest zijn overleden door hersenletsel. Volgens de patholoog had iemand meerdere keren op het hoofd van het slachtoffer geslagen met een scherp voorwerp, en haar daarna proberen te wurgen met een stoffen doek en een snoer. 

Omdat er in de woning niet veel aanwijzingen te vinden waren, ging men over op een grootschalig buurtonderzoek waarbij er talloze mensen werden gehoord. Al gauw kwam er een verdachte naar boven drijven toen meerdere mensen in hun verklaring spraken over een jongvolwassen man met kort donkerblond haar, die op de dag van de moord gezien was met het latere slacht-offer. Een getuige, een voorbij fietsende buurtbewoner, zag hem rond 22:15 uur samen met het hondje van Hinke haar deur uitstappen. Het zou gaan om iemand die vaker op bezoek was geweest bij de bejaarde, en naar later bleek, waarschijnlijk een rode Mini bezat. Volgens een buurvrouw was de man zo'n 1.80m lang, had hij een fors postuur, rond gezicht en een bril. De politie vermoedde dat hij degene was die Hinke van der Velde als laatst in leven moest hebben gezien. 

Een deel van de extreem rommelige woning van Hinke van der Velde

De politie deed veel getuigenoproepen in de weken na de moord, en verspreidde tevens talloze keren het signalement van de vermoedelijke dader in de hoop dat iemand meer over hem wist te vertellen. 

Daders te pakken?
Een week na de moord op Hinke, werden er drie overvallers gearresteerd voor de roofoverval op Jinse de Jong, een boer in Wanswerd. Het waren Anna F., Jaap K., en Henk D. Laatstgenoemde had een historie aan valse verklaringen, en kwam ook in de zaak van mevrouw van der Velde met een interessant verhaal op de proppen. Volgens D. was zijn groepje verantwoordelijk geweest voor de moord op de weduwe en zouden zijn handlangers een week later bij de overval op de boer naar hem hebben geroepen: Vorige week hebben we die vrouw vermoord, nu ga jij eraan! De politie zocht zijn verklaringen uit, en verhoorde het drietal maanden lang. Uiteindelijk bleek dat zij niets met de zaak te maken hadden en dat het grootspraak was geweest van Henk.

Moordenaar Paul de R. 
Wat de recherche in Leeuwarden waarschijnlijk niet wist, was dat er vijf maanden eerder, op 14 februari, een bejaarde vrouw in Haarlem spoorloos was verdwenen, en dat de vermoedelijke dader toevallig ook in een rode Mini rondreed. In deze zaak kwam ene Paul de R. als verdachte in beeld. Hij was als laatste gezien met mevrouw Akersloot, en woonde sindsdien in haar woning. Naar eigenzeggen, paste hij tijdens haar afwezigheid op het huis. Hij had echter al aan een aantal buren verkondigd dat hij de nieuwe eigenaar was (een leugen). Mevrouw Akersloot had in de periode voor haar verdwijning haar angst uitgesproken over een opdringerige potentiële koper van haar woning. Ze zou zelfs zo bang zijn geweest voor deze persoon, dat ze er volgens een vriendin politiewerk van zou maken. De politie vermoedde de betrokkenheid van Paul de R. en ondervroeg hem meerdere malen.

In verhoren liet De R. blijken over geen enkel gevoel of emotie te beschikken jegens de vrouw, en schreef hij in een observatie-kliniek tevens dat hij een ‘lieve oude dame’ wilde overmeesteren om haar jarenlang als seks-slaaf te misbruiken. Als klap op de vuurpijl beschreef hij ook een moordfantasie waarbij hij het slachtoffer met zwavelzuur overgoot in een badkuip. 

Hoewel er in zijn rode Mini een schep werd gevonden met bloedsporen, kreeg de politie het bewijs tegen hem niet rond. In 1970 waren er nog geen DNA-onderzoeksmogelijkheden, en de bloedgroep van mevrouw Akersloot was bovendien ook niet bekend. Men wist wel te achterhalen waar de schop vandaan kwam. Die bleek één dag voor de mysterieuze verdwijning gekocht te zijn in... Leeuwarden. De stad waar vijf maanden later een bejaarde vrouw werd vermoord, en voor het laatst levend was gezien met een man die in het bezit was van een rode Mini. 

Paul de R. die inmiddels bijna 80 jaar oud is en een straf uitzit voor de moord op Hans en Ria Müller (Baarnse moordzaak), bleef altijd ontkennen iets met beiden zaken te maken te hebben. De politie heeft hem nooit kunnen linken aan de moord op Hinke van der Velde of de verdwijning van mevrouw Akersloot. Omdat De R. lijdt aan dementie neemt hij zijn geheimen vermoedelijk mee naar het graf. 

Man met schep
Na de moord op Hinke van der Velde werd het huis aan de Gysbert Japicxstraat 35 door de erfgenaam verkocht aan de buren van nummer 37. De nieuwe eigenaren keken tot drie keer toe vreemd op toen zij een man met rubberen laarzen in de achtertuin zagen graven. Het gat werd volgens hen elke keer steeds dieper. Hoewel één van de bewoners de onbekende man achterna ging nadat hij over de schutting probeerde te ontsnappen, kreeg hij hem niet te pakken. Wie de man was en waarom hij ('s nachts) een gat probeerde te graven in de oude tuin van mevrouw van der Velde is nooit duidelijk geworden. 

Cold case zaak
Ondanks veel onderzoek, een groot aantal tips en een aantal verdachten die de revue passeerden, wist de politie de moord op Hinke van der Velde niet op te lossen. Nu, ruim vijftig jaar later is de moord al tijden verjaard, en kan de moordenaar -als hij nog leeft- nooit meer worden berecht voor dit misdrijf. Toch is het belangrijk om de zaak op te lossen. Nabestaanden hebben ondanks de velen jaren die er overheen zijn gegaan nog veel vragen. Wij denken dat er mensen zijn die meer weten over de zaak, en die voor antwoorden kunnen zorgen. Weet u meer over de moord op Hinke van der Velde? Laat het dan alstublieft nu weten. 

Neemt u (anoniem) contact op met onze redactie.
Wij nemen zorgvuldig de tijd voor uw informatie en zorgen er op betrouwbare wijze voor dat het op de juiste plek terecht komt. U kunt uw verhaal kwijt via onderstaand formulier. Blijft u graag anoniem? Laat dan de contactgegevens-velden leeg.

Praat over deze zaak mee op ons forum