De cold case van Petra van den Berg - Rotterdam - 01-01-1982

Over Petra van den Berg
Petra werd op 9 februari 1964 geboren en groeide op in een tamelijk groot maar hecht gezin, met drie broers en twee zussen. Ze wilde graag verpleegster worden en zat op de Christelijke Scholengemeenschap Melanchthon. Petra hield erg van muziek, en draaide vooral met haar zusje Joke veel platen thuis. Zelf maakte ze ook graag muziek, maar dan met haar stem, ze zong in een kerkkoor. Haar familie beschreef Petra als een levenslustige, sprankelende en gezellige jonge meid die ook dol was op geintjes. De 17-jarige had geen vriendje maar was volgens haar familie al wel geïnteresseerd in jongens. 

Weet u iets over deze zaak, neem dan hier (anoniem) contact op

Politieonderzoek
Er werden twintig rechercheurs op de zaak gezet die dezelfde dag nog een beperkt buurtonderzoek verrichte. Het werd daaruit al snel duidelijk dat Petra op de bewuste nieuwjaarsavond veel in het bijzijn was gezien van een 19-jarige jongen. Ze bleek door getuigen als laatste met hem te zijn gezien. Op 1 januari 1982 arresteerde de politie deze J.E.R. van D op verdenking van betrokkenheid bij de moord op Petra van den Berg. 

Van D. wist de recherche niet te overtuigen van zijn onschuld. Hij kwam met een verklaring die niet helemaal klopte, en zijn alibi was ook twijfelachtig. De jongeman was al eerder in aanraking gekomen met justitie en bleek bovendien onder begeleiding te wonen met een aantal andere jongens -waar Petra die avond vermoedelijk ook een tijdje mee had gesproken-.

Belangrijke getuige
Op 2 januari meldde zich een belangrijke getuige. De man was de bewuste nacht net thuisgekomen, toen hij samen met zijn vrouw een meisje hoorde gillen. Het was geen normale gil, maar écht eentje die door merg en been ging, zei hij. Toen het echtpaar uit het raam naar buiten keek zagen zij een onbekende man op de vlucht slaan terwijl een meisje de andere kant op rende. Dat was Petra, die zojuist door de dader was gestoken met het mes. De getuige had het idee dat het meisje was mishandeld en sprintte naar buiten om achter de vermeende dader aan te gaan. Die rende, met de getuige op zijn hielen, via het talud naar de Lage Oostzeedijk, door een poortje naar de Assendelfstraat. Daar sprong hij over een hek, en verdween hij uit het zicht van de getuige. 

Die las de volgende dag pas dat er een meisje was vermoord, waardoor het besef kwam dat hij de moordenaar was achtervolgd. Hij kon geen goede omschrijving geven van de dader, het was immers donker. Het enige wat de getuige zich naar voren kon halen was dat de man een wit jack aan had, een soort ski-jack. Jaren later zei hij echter in een interview dat het een donkere jas betrof. Hoe dan ook kon de dader, noch verdachte J.E.R. van D. ermee worden geïdentificeerd. 

Verdachte op vrije voeten
Hoewel de politie niet overtuigd was van zijn onschuld, moest Van D. op 5 januari 1982 weer op vrije voeten worden gesteld, op last van de rechter commissaris. Er was te weinig bewijs om hem nog langer vast te kunnen houden. J.E.R van D. ontkende altijd iets met de moord te maken te hebben gehad. 

Door met het onderzoek
Het onderzoek, dat toch vooral gericht was op J.E.R. van D., moest door zijn vrijlating van voor af aan opnieuw beginnen. Dit tot ontsteltenis van de buurt. Veel mensen hadden het gevoel dat de politie te lang had gewacht met een algemeen onderzoek, en dat zij zich wellicht had blindgestaard op één verdachte. 

Er werd dit keer een groot buurtonderzoek gehouden. De recherche belde bij honderden huizen aan in o.a. de Oostzeedijk en op de vluchtroute van de dader. Ook werd er naar het moordwapen gezocht. De hele buurt werd daarvoor uitgekamd. Zelf putdeksels werden gelicht in de hoop het presumptieve vleesmes te vinden. Maar tevergeefs. Het mes werd nooit gevonden.

Vermoedelijk leidde het buurtonderzoek tot een tweede arrestatie. Een 20-jarige jongeman werd door de politie gezien als verdachte en op het bureau onderworpen aan een stevig verhoor. Deze man stond erom bekend regelmatig met een mes op zak te lopen. Ook deze keer wist de politie het bewijs niet rond te krijgen, en werd de verdachte na korte tijd weer vrijgelaten. 

Motief onbekend en getuigenoproep
De recherche stond voor een raadsel. Petra was een keurige jonge meid die nooit voor grote problemen zorgde en met niemand ruzie had. Ook het gezin was van onbesproken gedrag. Het motief voor de moord was voor de politie dan ook een groot mysterie.

Omdat de aanknopingspunten op begonnen te raken deed de politie een getuigenoproep in de kranten. Daarin vroeg ze onder meer specifiek naar mensen die -vermoedelijk onbewust- getuigen waren geweest van de moord, of de ontsnapping van de dader. Zo werd een echtpaar dat die avond met hun hondje liep opgeroepen contact met de politie op te nemen. Ook werd gevraagd naar de hangjongeren die naar verluid op een hekje hadden gezeten in de buurt van de plaats delict. Justitie loofde in februari 1982 een beloning uit van tienduizend gulden voor degene die de dader kon aanwijzen.

De getuigenoproep en het uitloven van de hoge beloning leverde niets op, en ondertussen moest de recherche zich ook buigen over twee andere moordzaken waarvan ze de oplossing niet kon vinden. De Rotterdamse politie had in zeven maanden tijd te maken gekregen met maar liefst drie onopgeloste moordzaken. Het onderzoek naar de moord op Petra kwam langzamerhand tot stilstand.

Eén van de laatste foto's van Petra van den Berg

Verjaring van de zaak
Begin 2000 verjaarde de moord op Petra van den Berg. In die tijd gebeurde dat met moorden die na een x-aantal jaren niet waren opgelost. Mede dankzij de inzet van één van de broers van Petra, Jan van den Berg, werd de wet aangepast door Boris Dittrich. Vanaf dat moment konden moorden niet meer verjaren. Het gold echter niet voor zaken die reeds verjaard waren, en dus had de moordenaar van Petra strafrechtelijk niets meer te vrezen. O.a. broers Jan en Hans deden veel hun best om aandacht te besteden aan de moord op hun zus. Ze verstenen in de loop van tijd in talloze programma's zoals EenVandaag en De Wereld Draait Door. Ook misdaadverslaggever Peter R de Vries bemoeide zich later met de zaak.

Anonieme brief
In september 2000 was er opeens nieuws te melden. Peter R de Vries had een anonieme brief ontvangen die ging over de moord op Petra van den Berg. De nog altijd onbekende schrijver meldde te weten wie het meisje destijds om het leven had gebracht, en schreef dat de dader de 17-jarige Petra had aangezien voor zijn ex-vriendin. Het ging volgens de tipgever dus om een persoons-verwisseling. Harde bewijzen werden daar echter niet voor geleverd. De brief zorgde niet voor een doorbraak. 

Laatste poging van politie
Bijna 35 jaar later kwam tv programma EenVandaag met een uitgebreide uitzending over de moord op Petra, waarin onder meer haar moeder, broer en zus het woord deden. Zij vertelden op emotionele wijze wat een impact het misdrijf op het gezin had gehad en hoeveel zij er nog altijd mee bezig waren. Ook de getuige die destijds achter de dader aan had gezeten kwam aan het woord. Hij legde uit hoe dat precies was gegaan die avond, en dat hij de dader uiteindelijk heeft laten gaan omdat hij zich toch ineens realiseerde dat het misschien wel levensgevaarlijk was om zijn achtervolging voort te zetten, op dat moment niet wetende dat het om een moordenaar ging. In het programma zei de getuige dat hij en de dader ongeveer dezelfde leeftijd moesten hebben gehad. 
Ook oud rechercheurs kwamen aan bod, en zij vertelden o.a. over het buurtonderzoek dat was uitgevoerd, en dat het feitelijk niet veel had opgeleverd. Er werd opnieuw een getuigenoproep gedaan. Nu de zaak verjaard was, werd de hoop uitgesproken dat mensen die iets over de moord wisten eindelijk over de brug zouden komen. Dat gebeurde echter niet. De moord bleef een raadsel.

Nasleep familieleden Petra
Het moge duidelijk zijn dat het drama enorm veel impact heeft gehad op familie Van den Berg. Er werd in huis niet veel over het verdriet gesproken. De moeder van Petra begon vrijwel meteen na de moord brieven aan haar overleden dochter te schrijven in een aan haar gericht dagboek. Op die manier probeerde ze haar dochter toch nog een beetje in leven te houden. 

In het boek 'Buiten is het donker en sneeuwt het licht' vertelde broer Hans over de periode na de moord, en hoe hij om is gegaan met het zware verlies van zijn zus, maar ook over het volgens hem tamelijk slechte politieonderzoek. Hans had zich er o.a. over geërgerd dat de politie nooit de adresgegevens van de eerste verdachte J.E.R. van D. aan hem wilde verschaffen. Hij besloot samen met één van zijn zussen, een voormalig politievrouw en een verslaggeefster zijn eigen cold case team op te richten. Met veel moeite kregen zij uiteindelijk het politiedossier in te zien. Het leverde uiteindelijk niets op, en Hans begon daarna langzaam in te zien dat de kans dat de moordenaar ooit bekend zou worden erg klein was.

Broer Maarten loofde na de moord op zijn zus een bedrag van 7500 euro uit aan degene die de gouden tip had. Zus Joke, met wie Petra een erg goede band had, werd onder meer lid van een vereniging voor nabestaanden van geweldslachtoffers. Ook zij bleef zich inzetten om de dader te vinden. 

De moeder van Petra overleed op 9 februari 2021, notabene op de geboortedag van Petra. Haar man was toen al jaren overleden. Beide ouders kregen nooit antwoord op de vraag wie hun geliefde dochter van hun had weggenomen, en om welke reden. 

Informatie en tips
Weet u meer over de moord op Petra van den Berg? Wellicht heeft u iemand weleens iets horen zeggen, of herinnert u zich iets van de bewuste nieuwjaarsavond aan de Oostzeedijk. Misschien heeft iemand u de moord zelfs wel opgebiecht? Als u ook maar iets weet, laat het dan alstublieft nu weten. De familie verdiend deze antwoorden na zoveel leed en verdriet. Twijfel niet en laat van u horen. Ook als u zelf de dader bent, u kunt niet meer vervolgd worden maar wel duidelijkheid verschaffen aan de nabestaanden.

Neemt u (anoniem) contact op met onze redactie.
Wij nemen zorgvuldig de tijd voor uw informatie en zorgen er op betrouwbare wijze voor dat het op de juiste plek terecht komt. U kunt uw verhaal kwijt via onderstaand formulier. Blijft u graag anoniem? Laat dan de contactgegevens-velden leeg.

U kunt ook e-mailen naar info@coldcasezaken.nl.

Lees hier over meer onopgeloste kindermoorden

Praat over deze zaak mee op ons forum