De cold case vermissing van Willeke Dost – Koekange – 15-01-1992

Tekst A. Bron

Over Willeke
Willeke Dost werd geboren op 26 november 1976. Haar ouders, Willem Dost en Truus Dost-Wopken, heeft ze nooit echt gekend, want die komen op 2^e kerstdag 1977 om bij een auto-ongeluk. Willeke wordt met liefde opgevangen bij opa en oma Dost, de ouders van Willem, maar wordt door de kinderbescherming weggehaald. Daarna woont Willeke een tijdje bij haar tante en oom Klaasje en Theo Wopken, de familie van haar moeders kant, maar kan ook daar niet blijven wonen. Volgens de hulpverleners is alleen een ‘therapeutisch gezin’ goed genoeg voor Willeke. Vanaf dat moment begint de rondgang langs instellingen en pleeggezinnen. Rond haar tiende wordt Willeke geplaatst bij het pleeggezin Mulders in Koekange en is het laatste en 18^e pleegkind van het gezin. Willeke wordt beschreven als een wat stil, teruggetrokken meisje. Ze had een cavia en haar eigen pony: Rakker. Ze was graag buiten, fietste veel, en zat op scouting, piano- en paardrijles. Ze ging naar het LHNO in Meppel en had in ieder geval één vriendin, Geke, uit Staphorst, met wie ze veel deelde en waar ze vaak over de vloer kwam. Zo op het oog was ze een ‘gewone’ puber, maar Willeke was gediagnostiseerd met een hechtingsstoornis en vertoonde het gedrag wat past binnen het profiel van iemand met deze stoornis.

Context
Lange tijd werd uitgegaan van een wegloop-scenario i.p.v. een misdrijf. De zaak kenmerkt zich door weinig concrete feiten, veel verhalen en wankele getuigenissen. Hoe langer het duurde voor er serieus door de politie rekening werd gehouden met een misdrijf, hoe meer er werd gespeculeerd. In de loop der jaren komt het misdrijf-scenario steeds meer op de voorgrond. Uitingen van Willeke voor haar verdwijning, bijvoorbeeld dingen die ze opschreef of aan haar vriendin(nen) vertelde, gaan een eigen leven leiden, zonder dat er rekening werd gehouden met de psychische problemen van Willeke. De publieke opinie keerde zich uiteindelijk tegen de pleegfamilie, maar bewijs, aanleiding of motief werden tot op heden niet gevonden. Als Willeke inderdaad iets verschrikkelijks is overkomen waar is ze dan verborgen? Er zijn vele zoekacties geweest naar de overblijfselen van Willeke, maar allemaal zonder resultaat.

Het huis zoals het eruitzag in 2023.

Kort na de verdwijning worden er acht rechercheurs op de zaak gezet, maar binnen een maand wordt het team alweer afgeschaald. De politie richtte zich destijds puur op de vraag wat de aanleiding zou kunnen zijn voor het weglopen. Ze concluderen dat er geen aanwijzingen zijn van een verstoorde relatie tussen Willeke en haar pleegouders. Ook de schoolresultaten zijn geen reden tot zorg. De psychische kwetsbaarheid van Willeke, en daarmee de mogelijkheid dat zij in aanraking is gekomen met iemand met slechte bedoelingen, werd niet betrokken in het onderzoek.  

Na het praten met bekenden (waaronder een paar keer met haar vriendin Geke en familie) vraagt de politie om tips in de krant. Er volgt een buurtonderzoek, een zoektocht met een vliegtuigje en er worden affiches met informatie over de vermissing verspreidt. Ondanks ca. 40 tips, (waaronder tips dat ze ergens gezien zou zijn) en het aftappen van de telefoon van één van haar schoolvriendinnen komt er niets naar voren waarmee de politie verder kan. Het opsporingsteam wordt op 23 april 1992 ontbonden. De pleegouders proberen tevergeefs de zaak in de publiciteit te houden, maar na wat krantenberichten in het begin, droogt alles op.  

In mei 1993 lukt het de familie Mulders eindelijk om landelijke media-aandacht te krijgen voor de vermissing van Willeke. De pleegouders zijn te gast in het voormalig programma ‘Op Zoek’, destijds gepresenteerd door Jos Brink. Door alle aandacht voor de moord op Andrea Luten, in mei 1993, verdwijnt de vermissing van Willeke weer naar de achtergrond. Misdaadverslaggever Peter R. de Vries wijdt, begin 1996 en ook in 1999, een uitzending aan de vermissing van Willeke, maar daar blijft het lange tijd bij.

Het verdriet van vriendin Geke
Omdat Geke in 1993 nog steeds erg van slag is van de verdwijning doet de moeder van Geke, Anneke Mioch, namens haar dochter, een emotionele oproep in een krant aan Willeke om zich te melden. Gekes reactie was zo intens dat het de aandacht trok van onderzoekers. Ook Geke was die dag niet op school, maar de reden hiervan is niet bekend. Er wordt vermoed dat Geke mogelijk iets heeft gezien of meer weet. Zij klapt echter volkomen dicht na de verdwijning, zegt het over niets bijzonders te hebben gehad met Willeke en kan zich geen ‘geheim’ herinneren dat Willeke haar, voor haar verdwijning, zou hebben toevertrouwd. Het is onduidelijk wanneer de vriendinnen voor het laatst contact hadden. Volgens de pleegouders had Willeke hun vriendschap al verbroken in de herfst van 1991, maar een briefje wat Willeke aan Geke schreef in december 1991 spreekt dat tegen. Willeke vertelt daarin o.a. dat er iemand ‘s nachts aan haar buitendeur stond te trekken. In andere briefjes (of dagboek) schijnt ze te hebben verteld dat ze onder de douche begluurd werd door haar pleegbroers, over een jongen uit Staphorst die ze leuk vond en ook dat ze zwanger was. De inhoud van deze briefjes zorgt later in de zaak voor veel commotie en speculaties. Helaas heeft Anneke Mioch de betreffende briefjes vernietigd. Het is dan ook niet geheel duidelijk welke informatie wanneer en hoe is uitgewisseld tussen het tweetal. Geke heeft nog jaren geworsteld met de verdwijning van haar vriendin, maar het lijkt erop dat zij het nu achter zich wil laten.   

2004 Een nieuwe impuls
Na jaren van stilte komt in 2004 de verdwijning van Willeke Dost ineens weer in de belangstelling. Dick Gosewehr en Harrie Timmermans, beide ooit werkzaam bij het Cold Case Team van de Regiopolitie Groningen, komen met een analyse waarin zij concluderen dat het meest waarschijnlijke scenario is dat Willeke op de avond van 14 januari 1992 is vermoord en de boerderij niet levend heeft verlaten.

De bevindingen leiden niet tot een compleet nieuw politieonderzoek, maar het Landelijk Team Kindermoord roept weer getuigen op en verhoort o.a. de pleegvader. Let wel, het is dan inmiddels 12 jaar later. Er wordt dan eigenlijk nog steeds uitgegaan van een wegloop-scenario, waarbij Willeke elders een nieuw leven zou hebben opgebouwd. Een aantal mogelijkheden en tips wordt nagelopen, maar er wordt geen enkel bewijs hiervoor gevonden.

In datzelfde jaar komt de verdwijning van Willeke uitgebreid op televisie: zowel ‘TROS Vermist’ als ‘Opsporing Verzocht’ besteden aandacht aan de zaak. De laatste maak zelfs een reconstructie van de laatste avond. Het publiek krijgt een verouderingsfoto van Willeke te zien en er wordt een noemenswaardige beloning uitgeloofd. Het gevolg is enkele honderden tips, maar tot een doorbraak komt het niet.

2007
Privédetective Robert van Hoove uit Haren, buigt zich over de zaak op verzoek van o.a. Anneke Mioch. Ook hij komt, na jaren van onderzoek, tot de slotsom dat Willeke waarschijnlijk slachtoffer van een misdrijf is geworden en deelt dit met de politie.

Willeke wordt in 2007, ongeveer 15 jaar na haar verdwijning, tegen de wens van haar familie, doodverklaard. Een exacte datum is niet publiek.

2009 Een briefje van Willeke en melding van verbrandde spullen
Geruchten over een vermeende zwangerschap van Willeke komen steeds prominenter in de media. De Telegraaf ontvangt in 2009 een briefje dat Willeke in de maanden voor haar vermissing aan haar vriendin Geke schreef. Dit briefje bevat zorgwekkende opmerkingen over haar pleegbroer(s) en ze schrijft dat ze zwanger is geraakt en niet weet wat ze moet doen. Het is onduidelijk of er formele verificatie of forensisch onderzoek heeft plaatsgevonden om te bevestigen dat het briefje daadwerkelijk door Willeke is geschreven. Weer later in 2009 melden getuigen zich bij de krant dat ze daags na Willekes verdwijning persoonlijke spulletjes van Willeke hebben zien verbranden op het land bij de boerderij van de pleegouders. Er zijn geen harde bewijzen dat dit inderdaad ging om spullen van Willeke en bovendien was het voor die tijd vrij normaal dat afval op het land werd verbrand.

De publicaties hierover zorgen ervoor dat de aandacht wordt gevestigd op mogelijke problemen binnen het pleeggezin en wakkeren de aandacht voor de zaak weer aan.

Kamervragen
Omdat ze zich door de politie niet serieus genomen voelen, leggen Dick Gosewehr en Harrie Timmerman hun analyse van de zaak Willeke Dost neer bij het college van procureurs-generaal, die het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid van het Openbaar Ministerie bepaalt. De kwestie gaat rollen en er komen zelfs Kamervragen over, waarbij van de minister van Justitie wordt geëist dat er zo snel mogelijk een coldcase-onderzoek wordt gestart, waarbij een misdrijf het uitgangspunt is.

Ook de familie van Willeke komt in verweer en eist van het Openbaar Ministerie inzicht in de stand van zaken van het onderzoek en nader onderzoek naar betrokkenheid van de pleegouders.

Heropening van het onderzoek
In mei 2009 verdiept de politie Drenthe zich opnieuw in de zaak. Volgens het Openbaar Ministerie zijn er geen nieuwe ontwikkelingen, maar wil men nog één keer alle onderzoeksinformatie doornemen en bekijken of moderne opsporingstechnieken tot nieuwe inzichten zouden kunnen leiden. Die exercitie leidde ertoe dat in oktober 2009 het onderzoek formeel werd heropend. Er werden 165 getuigen gehoord en uiteindelijk worden Willekes pleegmoeder en pleegbroer gearresteerd.

Arrestatie pleegmoeder en pleegbroer
De politie Drenthe houdt op 7 juni 2010 de dan 66-jarige pleegmoeder Herna en de dan 38-jarige pleegbroer Bart aan, op verdenking van betrokkenheid bij de vermissing van Willeke. Pleegvader Piet is dan al overleden. De verhoren van de verdachten leverden niets op en omdat er rond de boerderij niets wordt gevonden besluit het Openbaar Ministerie ze na 10 dagen, wegens gebrek aan bewijs, weer vrij te laten. Overigens werd pas in december 2011 de verdenking tegen hen geseponeerd.

Zoekacties
In juni 2010, terwijl de pleegmoeder en pleegbroer vastzitten, werd er door de politie ca. 3 dagen gezocht naar sporen van Willeke in het weiland achter de boerderij. Er wordt gebruik gemaakt van een grondradar om de bodem te doorzoeken en met een graafmachine wordt het weiland achter de boerderij afgegraven. Ook in de boerderij wordt gezocht. De betonnen vloer in de werkschuur wordt gesloopt, net als de tegelvloer in de garage. De actie leidde niet tot een doorbraak en in 2012 wordt het onderzoek weer formeel gesloten.

Omdat er veel mensen zijn die de zoekacties van de politie niet grondig genoeg vinden, waaronder de familie van Willeke, volgen er in de jaren daarna nog vele zoekacties naar de stoffelijke resten van Willeke, al dan niet met medewerking van de politie. Hieronder een beperkte opsomming van deze zoekacties.

• In 2010 wordt het afvalterrein achter de boerderij afgegraven en doorzoekt de familie van Willeke een nabijgelegen bosperceeltje, dat volgens de politie geheel was uitgekamd, maar waar volgens de familie nog allerlei voorwerpen in de grond lagen. Op initiatief van Anneke Mioch wordt met hulp van 25 vrijwilligers gezocht bij een vennetje langs de spoorlijn in de buurt van Koekangerveld.
• In 2017 zoeken duikers, op aanwijzing van het Tv-programma ‘Team Vermissing’ in het water naar sporen van Willeke. Bij een zoekactie van SIGNI Zoekhonden slaan de honden aan op een plek ongeveer 150 meter van de boerderij van Willekes pleegouders.
• In 2018 wordt de ‘Zoekgroep Willeke Dost’ opgericht, o.a. bestaande uit familie van Willeke en twee bezorgde Drentse inwoners Ab Bruintjes en Jan Huzen. Omdat het coldcase-team geen heil ziet in nieuwe opgravingen besluit men zelf te gaan graven op de plek waar de SIGNI-honden zijn aangeslagen. Ter plaatse worden radarbeelden gemaakt en uit een analyse door radar-experts lijkt er op ca. 1.80 meter diep iets in de grond te liggen. Politie en het Openbaar Ministerie gaan uiteindelijk alsnog overstag. In november 2018 starten zij met een graafactie op twee potentieel verdachte plekken. Bij het blootleggen van een eerste laag zijn geen verstoringen te zien en men concludeert dat er op een diepere laag dan niets begraven kan liggen. Na een mislukte poging rondom kerst wordt er door de amateurspeurders in de nacht van 30 op 31 december 2018 weer gezocht. De politie maakt echter een einde aan deze actie.

Alle zoekacties ten spijt, Willeke wordt niet gevonden.

Coldcase-kalender, Podcast en een boek.
De zaak Willeke Dost wordt in januari 2018 op de Coldcase-kalender geplaatst. Het Dagblad van het Noorden brengt in 2022 een zesdelige podcast uit over de verdwijning onder de naam ‘Het verdwenen meisje’. Schrijfster Marja West doet al enige jaren onderzoek naar de verdwijning en werkt aan een nog te verschijnen boek ‘Het meisje dat spoorloos verdween: Mijn zoektocht naar Willeke Dost’. Het is afwachten op het boek de beloofde nieuwe inzichten over de zaak waarmaakt.

2024 Nieuwe aandacht
In mei 2024 vroeg de Peter R. de Vries Foundation opnieuw aandacht voor de verdwijning, waarbij een andere vriendin van Willeke, Annemarie Eleveld, een oproep doet. In november van dat jaar loofden zij 100.000 euro aan tipgeld uit voor de gouden tip.

Tips en Informatie
Nabestaanden blijven hopen en wachten vol verwachting op het ontbrekende puzzelstukje dat duidelijkheid kan brengen. Ze verlangen naar een einde aan de onzekerheid over het lot van Willeke. Zij hopen net als Stichting Coldcasezaken dat er mensen zijn die meer weten. 

Heeft u informatie over Willeke? Laat dan a.u.b. van u horen. Wij nemen zorgvuldig de tijd voor uw informatie en zorgen er op betrouwbare wijze voor dat het op de juiste plek terecht komt bij het cold case team van de politie. Ons eigen onderzoeksteam zal uw tip ook beoordelen en mogelijk verder onderzoeken.
U kunt uw verhaal kwijt via onderstaand contactformulier. Blijft u graag anoniem? Dat kan, vink dan het vakje aan.

Lees hier over meer onopgeloste vermissingszaken