De psychologie van de dader:

Wat drijft iemand om een misdrijf te plegen en onopgemerkt te blijven?

Auteur: Sander Meyer

Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat psychopathische daders vaak koel en berekenend te werk gaan. Ze kunnen sociaal functioneel zijn en tegelijkertijd in staat zijn tot gruweldaden. Kijk bijvoorbeeld naar seriemoordenaar Ted Bundy, een charismatische en intelligente man die zelfs een tijdlang werkte bij een hulplijn voor zelfmoordpreventie, terwijl hij ondertussen verantwoordelijk was voor de moord op 30 vrouwen.

Onderzoek naar de hersenactiviteit van deze daders toont aan dat de prefrontale cortex, die verantwoordelijk is voor impulscontrole en moreel oordeel, vaak minder actief is. Dit deel van de hersenen speelt een cruciale rol bij empathie en het reguleren van emoties zoals medelijden. Hierdoor kunnen sommige daders snel en impulsief handelen, zonder de gevolgen volledig te overzien of zich verantwoordelijk te voelen voor hun daden.

De rol van motieven
Omdat we de identiteit van de dader niet kennen bij cold cases, kunnen we slechts speculeren over wat hem of haar heeft gedreven. Wat wel bekend is uit statistieken en onderzoeken naar opgeloste zaken, is dat er bepaalde veelvoorkomende motieven zijn bij geweldsdelicten. Motieven zoals financieel gewin of wraak komen vaak voor, maar bij femicides spelen seksuele motieven en jaloezie een grote rol. In gevallen van moord op vrouwen zijn daders vaak gedreven door gevoelens van bezitsdrang of seksuele frustratie.

In cold cases waar vrouwen het slachtoffer zijn, is het aannemelijk dat seksuele motieven of jaloezie een rol hebben gespeeld, hoewel we dat nooit met zekerheid kunnen zeggen zonder de dader te kennen. Een voorbeeld hiervan is de moord op Imelda Becerro, een zaak waarin men speculeert over de betrokkenheid van iemand uit haar persoonlijke omgeving. Toch blijven deze motieven hypothetisch zolang er geen doorbraak is in de zaak.

Wat ons als stichting frustreert bij Nederlandse cold cases, is dat mensen in sommige zaken wel iets hebben opgemerkt, maar het niet hebben doorgegeven aan de politie. Het is frustrerend om te bedenken dat kleine details of verdachte gedragingen daardoor niet onderzocht zijn, terwijl ze misschien juist de sleutel hadden kunnen zijn tot het oplossen van een zaak. Juist om die reden vragen wij mensen altijd om te tippen wanneer zij het idee hebben dat ze iets weten. Zelfs als het maar iets kleins lijkt.

De onopgeloste puzzel
Bij cold cases hebben we geen toegang tot het persoonlijke leven van de dader, simpelweg omdat we niet weten wie hij of zij is. We kunnen geen verbanden leggen met een gewelddadige opvoeding of relationele conflicten, zoals soms het geval is bij opgeloste zaken. Wat we wel kunnen doen, is voortbouwen op de wetenschappelijke inzichten en patronen die ons een algemeen beeld geven van wat daders kan drijven.

Maar uiteindelijk blijft elke cold case een puzzel die niet compleet is zonder die ontbrekende stukjes. Elk dossier dat op onze website staat, roept vragen op over de dader: wat dreef hem of haar? Wat zorgde ervoor dat hij of zij zo lang onder de radar bleef? En vooral: wie is het, en waarom heeft niemand zich gemeld met de ontbrekende informatie?

Conclusie
Hoewel de dader bij cold cases in de meeste gevallen onbekend is, kunnen we wel degelijk nadenken over algemene drijfveren zoals psychopathie, seksuele motieven, jaloezie en de kunst van het verbergen. Deze elementen spelen vaak een rol in moordzaken, maar blijven slechts speculatief zolang er geen oplossing is. Ik hoop dat meer onderzoek naar de psychologie van de dader, en nieuwe technieken zoals forensische genealogie, ons in de toekomst zullen helpen om meer cold cases op te lossen.

Vond u dit een interessante blog? Voel u dan vrij om een reactie achter te laten, we stellen dat erg op prijs!

Een warme groet,
Sander Meyer